Türkiye Maarif Tarihi
(Türkiye EÄŸitim Tarihi)
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Nafi Atuf Kansu'nun eÄŸitbilim alanında hazırladığı alanında ilk sayılacak yapıtlardan birisi de "Türkiye Maarif Tarihi Hakkında Bir Deneme"'dir. Kitap 2 cilt olarak hazırlanmıştır.
Birinci cildin ilk baskısı 1930 yılında Milliyet Matbaasında basılmış ve Muallim Ahmet Halit Kütüphanesi tarafından yayınlanmıştır.
174 sayfalık birinci kitap 2 kısımdan meydana gelmektedir.
a) Medrese Devri
b) Tanzimat Devri
Bu birinci kitabın 1930 yılı sonrasında 1931, 1932 ve ileriki yıllarında yeni basımları yapılmıştır.
Nafi Atuf Kansu 1932 yılında aynı isimle çalışmasına devam ederek 135 sayfalık ikinci cildi hazırlamıştır. Birinci kitap hakkında tenkit ve ilavelerinde yer aldığı bu cilt de 2 kısımdan meydana gelmiÅŸtir.
a) Ä°kinci MeÅŸrutiyet Devri
b) Milli Terbiye ve Ziya Gökalp
​
Birinci cildin önsözünde Nafi Atuf Kansu ÅŸöyle demektedir;
Bir Türkiye Maarif Tarihi yazmanın çok güç bir iÅŸ olduÄŸunu bilenlerdenim. Bu güçlüÄŸün sebepleri meydandadır.
1- Böyle bir tarihi yazabilmek için görülmesi zaruri olan bütün vesikaları bulabilmek hayli çetin bir meseledir.
2- Malum olan vesikalar bile ÅŸimdiye kadar ciddi bir tahlile tabi tutulmuÅŸ deÄŸildir.
3- Maarifin gidiÅŸini anlayabilmek için içtimai ve iktisadi müesseselerin de tarihini bilmek lazımdır. Halbuki bu neviden tarihler bizde henüz yoktur. Yanlız Köprülüzade Fuat B. Türk edebiyatı tarihi sahasını her gün biraz daha aydınlatıyor.
Bunlar yapılmayınca bir maarif tarihi nakıs kalır. Bütün bu güçlüklere raÄŸmen bir taslak yapmayı çok faydalı buldum. Bu suretle bazı vesikalar ortaya atılmış bulunacak ve maarifimizin geçirdiÄŸi devirler ve safhalar hakkında -kısa da olsa- bir fikir alınabilecektir.
Bu kitabımda bu maksadı güttüm. Muvaffak olamadığımı itiraf ederim. Eserde daha ziyade tecessüt etmiÅŸ mektep ve müesseselerin tarihi görülüyor. Elbette bu mektepler bazı fikirlerin ce cereyanların mahsülü idi. Bu fikirleri ve cereyanları tamamiyle gösteremedim. Nitekim eserde geçen bazı ÅŸahsiyetleri de tamamiyle yaÅŸatamadım.
Yine söylemeyi bir borç bilirim ki Köprülüzade Fuat, Ä°hsan ve Ali Haydar beyfendilerin lütufkar delaletleri olmasaydı bu kitap bu ÅŸekilde çıkamayacaktı.
Ankara, 10 Mayıs 1930
EÄŸitim Tarihi alanında önemli çalışmaları olan Sn.Prof.Dr. Mustafa Ergün 2008 yılında yayınladığı "Cumhuriyet Dönemi EÄŸitim Tarihi" isimli makalesinde Nafi Atuf Kansu'nun bu özgün çalışmasını "Cumhuriyet döneminde bu alandaki ilk kapsamlı çalışma olarak" nitelendirmektedir.
​
Nafi Atuf Kansu'nun 2 ciltlik "Türkiye Maarif Tarihi" eseri Sn.DoçDr.Levent Eraslan-Umut KaradoÄŸan tarafından bir kitapta toplanarak günümüz Türkçesi "Türkiye EÄŸitim Tarihi" adı ile 2014 yılında yeniden basılmıştır.
Nafi Atuf Kansu'nun Türkiye Maarif Tarihi adlı eseri, genç Cumhuriyet kadrolarının en çok önemsediÄŸi, ülkenin maarif meselesiyle ilgilidir. Eser, günümüzde de yaÅŸanan birçok eÄŸitimsel sorununun tarihsel kökenlerini göz önüne sermiÅŸ ve devralınan bakiyenin aslında çok da yeterli ol(a)madığı gerçeÄŸini de bizlere göstermiÅŸtir. Unutulmamalı ki tarih ders alanlar için asla tekerrür etmez. EÄŸitim tarihi de alınacak dersler ile doludur.
